TCMB raporuna göre, parasal sıkılaştırma dönemlerinde iç talebin dengelenmesiyle dış ticaret dengesi ve cari denge üzerinde olumlu etkiler bekleniyor. Haziran 2023’te başlayan ve politika faizinin kademeli olarak yüzde 8,5 seviyesinden yüzde 50 seviyesine çıkarıldığı bu son dönemde de enflasyon ve dış ticaret ile cari denge üzerindeki etkiler gözlemlendi.
2018 ve 2020 yıllarındaki parasal sıkılaştırma dönemleriyle kıyaslanan mevcut dönemde, Haziran 2023’ten bu yana politika faizindeki toplam artış 4150 baz puana ulaştı. Bu süreçte, ihracat miktarındaki artış sürerken, ithalat miktarında parasal sıkılaşmanın etkisiyle belirgin bir düşüş gerçekleşti.
DIŞ TİCARET GELİŞMELERİ
Raporda, parasal sıkılaştırma dönemlerinde ihracat ve ithalat gelişmeleri de detaylı olarak incelendi. 2018 yılında başlayan sıkılaştırma döneminde nominal ihracat istikrarlı seyrini sürdürürken, miktar olarak ılımlı bir artış kaydedildi. 2020 yılında ise salgın sonrası uluslararası ticaretin toparlanmasıyla birlikte ihracat güçlü bir artış gösterdi.
İthalat cephesinde ise 2018 yılında başlayan sıkılaştırma döneminde nominal ve reel olarak belirgin bir düşüş yaşandı. 2020 yılında ise nominal ithalatta beklenen düşüş gözlemlenmedi, ancak miktar bazında azalma dikkat çekti.
CARİ DENGE VE HİZMET TİCARETİ
Cari denge verilerine göre, sıkılaştırma dönemlerinde dış ticaret dengesinde belirgin bir iyileşme yaşandı. 2018 yılında başlayan dönemde cari denge fazla verir hale geldi. 2020 yılında ise ithalat fiyatlarındaki yüksek artışlara rağmen dış ticaretteki reel dengelenme ve hizmetler dengesindeki iyileşme ile cari açık azaldı.
Mevcut dönemde ise hizmetler dengesinin milli gelire oranındaki gerilemeye rağmen mal ticareti tarafında yaşanan reel dengelenme ile cari dengede önemli bir iyileşme sağlandı. Cari açığın milli gelire oranı 2024 yılının ilk çeyreğinde yüzde 2,7’ye geriledi. 2024 yılının ikinci yarısında parasal aktarımın gecikmeli etkileriyle cari dengedeki iyileşmenin devam etmesi bekleniyor.
